Manuel mod ve otomatik mod dışında herhangi bir mod ile çekim yaptığınız zaman, fotoğraf makineniz Enstantane, Diyafram ve/veya ISO değerlerinden en az birisini sizin için kontrol eder ve doğru bir pozlama yapmanıza olanak verir. Her ne kadar diğer modlarda kontrolün tamamını makineye vermiş gibi gözükseniz de, aslında Exposure Compensation yani Pozlama Telafisi ya da bir diğer adıyla Poz Telafisi seçeneği, makinenin kontrolünü ele geçirmenize olanak verir. Böylece fotoğraf makinenizin doğru olduğunu düşündüğü pozlama değerlerine mahkum olmamış olursunuz.
POZLAMA TELAFİSİ NE ZAMAN KULLANILMALIDIR?
Öncelikle soruyor olabilirsiniz, makine doğru bir pozlama için her şeyi benim adıma ayarlıyorsa, neden gidip tekrar kontrolü ele geçirmek ve poz telafisi zımbırtısını kullanmak isteyeyim ki?
Bunun ilk sebebi, fotoğraf makinenizin ışık ölçüm zekâsı sizden daha zeki değil. Ortamdaki ışık ve bu ışığın etraftaki diğer öğelerden yansıması onun aklını karıştırabilir. Makinelerin pozometreleri, gördüğü alandaki tonlara göre çalışır. Bir değer belirlemeden önce tonlara bakar ve bir ton ortalaması çıkartarak kendince doğru bir pozlama yaratır. Uzmanlar, çoğu görüntünün ton ortalamasının “orta gri” ya da başka bir değişle, “%18 gri” olduğuna karar vermişlerdir.
Eğer çekeceğiniz fotoğrafın ton ortalaması bu orta gri renginden daha koyu olacaksa, fotoğraf makineniz, fotoğrafın az ışık koşullarında çekilmeye çalışıldığını varsayacak ve flaşınızı kullanmak isteyecek, gereğinden fazla diyafram açacak, daha yavaş bir perde hızı kullanacak ya da daha yüksek bir ISO değeri ile kendince doğru olanı yakalamaya çalışacaktır. Aynı şekilde, ton ortalamanız orta griden daha açık olursa, bu sefer de az önceki şartların tam tersinin oluştuğunu zannedecek ve ona göre gereksiz ayarlar yapacaktır.
Teknoloji geliştikçe, fotoğraf makinelerinin pozometre başarıları da artmaktadır ancak hiçbir zaman %100 başarılı sonuçlar doğuramazlar.
Bazı durumlar, sahnenin orta gri renginden daha açık bir ortalama tona sahip olmasını gerektirir. Örneğin karlı bir manzara fotoğrafı çekiyorsunuz. Makineniz, o beyaz gördüğü kısımların hepsini aşırı pozlanmış varsayacak ve aslında beyaz olarak gördüğü renklerin orta gri renginde olması gerektiğine karar verecektir. Aşağıdaki örnekten de görebileceğiniz üzere, pozlamayı tamamen makineye bıraktığımızda fotoğraftaki beyazlar griye yakın bir koyulukta çıkmaktadır. Ancak, pozlama telafisini + yönde uygulandığında makineye, doğru pozlamanın nasıl yapılması gerektiğini öğretmiş oluyoruz.
- 1.jpg (68.72 KiB)
Bir başka örnek de gece fotoğrafları için verilebilir. Genel anlamda ışık az olduğu için, fotoğraf makineniz pozlama için daha fazla ışığa gereksinim olduğunu düşünecek ve fotoğrafı aşağıda gibi çekecektir. Koyu kalması gereken bina da bundan nasibini alarak yılbaşı ağacı misali parlayacak ve tüm detaylarını kaybedecektir. Poz telafisi ile yine bir altındaki fotoğrafa ulaşıyoruz ve makinemize haddini bildirmiş oluyoruz. emo13
- 2.jpg (25.08 KiB)
- 3.jpg (23.5 KiB)
Poz telafisini kullanmak istemenize sebep olacak bir başka neden de, amacınızın var olandan daha koyu bir fotoğraf elde etmek olması olabilir. Fotoğrafa bir ruh katmak için daha koyu bir sonuç isteyebilir veya durumu olduğundan daha da fazla aydınlatma taraftarı olabilirsiniz. Sonuçta, fotoğrafçılık bir sanattır. Sanatınızı konuşturabilmeniz ve anlatmak istediğinizi doğru bir biçimde anlatabilmeniz için poz telafisi size yardımcı olacaktır.
Son olarak, yukarı doğru pozlama diye bir terim vardır. Bu, fotoğrafı doğru pozlamadan bir tık daha fazla pozlama anlamına gelir. Histogram’a baktığınızda, değerlerin, tablonun sağına yakın olması durumudur. Bu tekniğe, Expose To The Right’ın kısaltması olan ETTR denir. Bu şekilde çekim yapanlar, daha sonradan editleme aşamasında tonları aşağı çekerek daha iyi pozlanmış bir fotoğraf elde ettiklerini düşünürler. Çok da haksız sayılmazlar çünkü özellikle de düşük ışık koşullarında, yüksek ISO’dan kaynaklı olan gürültüyü yan noise konusunu azaltır.
Mesela burada, normal pozlanmış fotoğrafın exif değeleri ile histogram bilgilerini görüyorsunuz;
- 4.jpg (35.95 KiB)
Burada, ETTR tekniği uygulanmış ve hem fotoğrafın kendisinden hem de histogramdan görülebileceği üzere, obje fazla pozlanmış;
- 5.jpg (36.98 KiB)
Ne var ki, fazla pozlanan fotoğraf edit aşamasında tonların geri çekilmesiyle aynı poz değerlerine sahip olmuş. Ancak, fark edileceği üzere, fazla pozlanmadan kaynaklı olarak orijinalinde daha az noise olan fotoğraf, tonların geri çekilmesiyle birlikte daha gürültüsüz bir fotoğraf haline gelmiş.
- 6.jpg (86.51 KiB)
Artık Pozlama Telafisinin nasıl kullanıldığını öğrendiğimize göre, “Nasıl Kullanacağız?” sorusuna geçebiliriz.
POZLAMA TELAFİSİ NASIL KULLANILIR?
Çoğu zaman makinenizin üzerinde ufak bir tuş vardır ve bu tuşun üzerinde +/- işareti mevcuttur. Şu şekilde gözükür;
- 7.jpg (24.05 KiB)
Bu tuşa basarak ayar tekerleği ile istediğiniz değerde, + veya - yönde poz telafinizi ayarlayabilirsiniz. Tuş genelde deklanşör düğmenizin yakınında olduğundan işaret parmağınız ile basacağınızdan, ayarı yapmanıza olanak verecek ayar tekeri de başparmağınız ile kullanabileceğiniz teker olacaktır. Hangisi değiştiriyor acaba diye düşünmenize gerek yok yani
emo21 Bazı üst sınıf makinelerde sırf bu işlem için ayrı bir ayar tekeri bulunur. Bu makinelerden bir tanesine sahipseniz yukarıdaki tuş yerine aşağıdakine benzer bir tekeriniz olabilir;
- 8.jpg (33.68 KiB)
Tekeri her döndürdüğünüz “tık”, poz değerinin genelde 1/3 stop oranında değişmesine sebep olur.
FARKLI ÇEKİM MODLARINDA POZ TELAFİSİ NASIL YAPILIR?
Tamam, poz telafisinin neden kullanıldığını ve nasıl kullanıldığını öğrendik ama aklımızda bir soru var. Telafiyi kullandığımız zaman makine bizim telafimize göre sonuç doğurmak için hangi değer ile oynuyor? Diyafram mı? ISO mu? Enstantane mi?
Aslında bunun cevabı, makinenizi o sırada hangi modda kullandığınıza bağlı.
A veya AV modunda kullanıyorsanız, diyafram öncelikli moddasınız demektir. Bu modda, pozlama telafisi kullandığınız zaman, makineniz sizin için önemli olanın diyafram ayarı olduğunu bildiğinden, bu tercihinize saygı duyacak ve diyaframınıza hiç dokunmayacaktır. Bunun yerine enstantane hızını değiştirecektir. Siz diyafram ayarınızı değiştirdiğinizde de, enstantane hızı ile oynamaya devam edecektir.
S veya TV modunda kullanıyorsanız, enstantane öncelikli moddasınız demektir. Aynı diyafram öncelikli modda olduğu gibi, makineniz de bu sefer enstantane ayarınıza dokunmayacak ve istediğiniz pozu size sunmak için diyafram ayarınızla oynayacaktır.
P modunda kullanıyorsanız, Program modundasınız demektir. Burada da makineniz, otomatik modda olduğu gibi enstantane ve diyafram ayarlarını yapma görevini üstlenmiştir. Otomatik moddan farkı ise, fotoğraf makinenizin menüsünden otomatik ISO ayarı seçili değilse, ISO'yu kontrol etmenize ve pozlama telafisi yapmanıza izin verir. Siz pozlama telafisini kullandığınız vakit de, sadece enstantane hızınız ile oynayacaktır.
Ya peki otomatik mod ve manuel modlar? Onlarda poz telafisi ayarı yoktur. Zaten manuel moddaysanız, “tüm kontrol de güç de bende” diyorsunuzdur ve diyafram, enstatane, ISO üçlemesiyle istediğiniz pozlama değerinde çekim yapabileceksiniz demektir. Otomatik modda ise tüm kontrolü makineye vermiş durumdasınızdır. Ne yaparsanız yapın otomatik modda makinenizi şımartmışsınızdır ve artık ona söz geçirmeniz mümkün değildir. emo14 emo14
SONUÇ
Sonuç olarak, hepimiz güzel pozlamalarla fotoğraflarımızı taçlandırmak istiyoruz ancak her birimiz fotoğraf makinesini manuel modda kullanmak istemiyor. İşte, manuel modu kullanmayı tercih etmeyenlerdenseniz, Diyafram öncelikli mod, Enstantane öncelikli mod veya Program modunda makinenizi kullanıp, kontrolün yarısını makinenize yarısını da kendinize verebilirsiniz.
A7IV Body 
85mm f/1.4 DG DN Lens
V1 FLAŞ
RSC 2 Gimbal
TRIPOD