- 1.jpg (74.38 KiB)
Kimi zaman farklı sensör boyutları nedeniyle lenslerin odak mesafelerinin başka bir formatta kaç mm olduğunu hesapladıklarını görürsünüz. Hatta bazen bu çevirmelere dayanarak daha fazla zoom elde edildiği söylenedurur. Ancak bilimsel adlandırılmasıyla odak uzunluğunu tanımlayan mm değeri yada bizim zoom miktari olarak kullandigimiz değerin aslında kullanıldığı makineye göre değişmesi mümkün değildir. Çünkü bu değer yada aralık tamamen bir lensin optik yapısı ile ilintilidir ve bunun değişmesi mümkün değildir. Ancak konu elbette bu kadar basit değil. Zaten öyle olsaydı bu şekilde bir karışıklık ortaya çıkmazdı. Öte yandan her ne kadar bu bilgi bilimsel olarak yanlış da olsa, pratikte bize faydaları da yok değildir. Hal böyle olunca bu meseleyi mümkün olduğunca derinlemesine ele alıp ortada tartışmaya açık bir durum bırakmamaya karar verdim.
Dijital kameralar hayatımıza girene kadar kullandığımız analog(filmli) makinelerin büyük bir kısmı 35mm. adı verilen bir formatı kullanıyordu. Bu filmli fotoğraf makinelerinin içerisinde bulunan filmin standart bir ölçüsü vardı. Bu ölçü 36mm genişliğe, 24mm boya denk geliyordu. Derken dijital hayatımıza girdi ve her şey allak bullak oldu. Artık SLR kameralarımız D-SLR adını almıştı ve temelde D-SLR makineler iki bölüme ayrılmışlardı. Bunlardan birincisi 35lik filmimizi ölçü bakımından birebir kopyalayan sensör boyutuydu ki böyle olması sebebiyle buna FF(Full-Frame yada Tam Kare) adını verdiler. Diğer bir sınıflandırma ise bu sensör boyutundan görece daha küçük sensörler için yapıldı. Çünkü sensör üretmek maliyetli bir işti ve bu nedenle zibil gibi sensör çeşitliliği türedi. Burada konuyu dağıtmamak için bunların detaylarına girmeden bu grubu halk ağzındaki şekliyle Crop olarak adlandıracağım ve bundan sonra da crop grubunu temsilen en yaygın türü olan APS-C formatını kullanacağım. Sensörlerle ilgili detaylı anlatım başka bir başlığımızın konusu olacak.
Spoiler verip kaçtın diyenleriniz olacaktır eminim. Sinematik anlatımımın ne kadar sürükleyici olduğunu biliyorum ama burada durmak zorundayım yoksa konu dağılıyor :) Yine de "bu APS-C falan da ne ola ki" diyorsanız en ayrıntılı bilgiyi burada bulabilirsiniz:
http://en.wikipedia.org/wiki/Image_sensor_format
Neyse biz konumuza devam edelim. Ortaya çıkan bu farktan dolayı üreticiler lenslerine de bazı kodlar koydular. Canon'da Full-frame uyumlu günümüz oto-fokus lensleri EF olarak, Crop sensör için olanlar ise EF-S olarak isimlenirken, Nikon'da ise FF uyumlu olanlara Fx, Crop uyumlulara ise Dx denildi.
Hah! Yukarıda bahsettiğim APS-C formatı işte tam da buranın konusu. İki format arasında doğal olarak bir boyut farkı vardı ve bu boyut farkının tekabul ettiği oran da bir katsayıyı doğurdu. Bu katsayı tam bir sabit değildi çünkü markalar kendilerince farklı boyutlarda sensörler ürettiler. Yani APS-C formatının aslında FFdeki gibi net bir boyut tanımı yok. Ancak bu katsayı genel olarak 1.5 ila 1.6 arasında markadan markaya değişkenlik gösterir. Lazım olmaz ama APS-H dediğimiz 1.3 katsayılı bir format bile oldugunu da buraya genel kültür bilgisi olarak bırakayım.
Aşağıda gördüğünüz liste bilinen markaların APS-C formattakı katsayılarını gösteriyor(Kaynak: https://en.wikipedia.org/wiki/APS-C):
1.7× — Sigma DP1, Sigma DP2, Sigma SD15, Sigma SD14, Sigma SD10, Sigma SD9, Canon EOS DCS 3†
1.6× — Canon EOS 7D†, 7D Mark II, 50D†, 60D†, 70D†, 77D (9000D), 80D, 550D (T2i)†, 600D (T3i/X5)†, 650D (T4i/X6i)†, 700D (T5i/X7i)†, 750D (T6i/X8i), 760D (T6s/8000D), 800D (T7i/X9i) 1100D (T3/X50)†, 1200D (T5/X70)†, 1300D (T6/X80); Canon EOS M†, M2†(sold in Asia only), M3 (not sold in North America until Oct 2015), M5, M6, M10
1.56× — Nikon D3100†[2]
1.55× — Sony Alpha 58,[3] Nikon D3200†[4]
1.54× — Pentax K20D,†[5] Samsung NX5†, Samsung NX10†, Samsung NX11†, Samsung NX100†,[6] Sony NEX-5†[7]
1.53× — Pentax KP[8], K-3,[9] K-S1,[10] K-S2, K-5 II†, K-5†, K10D†, K200D†, K70[11], Ricoh GR,[12] Nikon D3300†, Nikon D5300†, Nikon D5500, Nikon Coolpix A,[13] Sony NEX-7,†[14] Sony NEX-6,[15] Sony α6000†,[16] Sony α6300, Sony Alpha 77, Sony Alpha 77 II, Sony Alpha 65, Sony Alpha 57, Sony Alpha 37, Sony Alpha 580, Sony Alpha 500, all Samsung NX except NX5, NX10, NX11, NX100
1.52× — All Nikon DX format DSLR cameras except D3100, D3200, D3300, D5300, and D5500; Pentax K-30†, K-01,[17] K-50,[18] K-500;† all Fujifilm interchangeable lens X-system cameras and Fujifilm X100 series; Sony Alpha 100;[19] Sigma SD1, Sigma SD1 Merrill, Sigma DP1 Merrill, Sigma DP2 Merrill
- 2.png (20.47 KiB)
Biz iyisi mi konumuza dönelim. Şimdi dedik ya “yok arkadaş sen crop kamera aldın diye 200mm lensin 300mm olmadı” diye. Peki bi’ sorun bakalım neden dedik? Basitçe anlatmaya çalışırsam, lenslerimiz bize belirli bir boyutta görüntü oluşturur. Bu görüntünün bize ulaşmasını sağlayan araç ise sensörler yada filmlerdir. Fotoğraf makinesi ve lens arasında olan biteni şimdi Schrödinger’in kedisi tadında ölçeklendirecek bir deneyle işinizi kolaylaştıracağım :) Herkes gözlerini kapasın. Yada kapamayın okuyamazsınız :) Şöyle düşünelim: Elimizde en babasından bir projeksiyon cihazı olduğunu hayal edelim. Öyle güçlü olsun ki 20 metreye 20 metre bir duvarı rahatlıkla kapsayacak kadar büyük ve net görüntü versin. Hatta boş verin iki tane olsun bundan(Hayal etmesi de parayla değil ya arkadaş :) ). Şimdi bahçeye çıkıp bu ikisini yan yana koyup birebir aynı ayarda olacak şekilde ayarlayalım. Karşısına ise eşit mesafede yan yana iki adet kağıt asalım. Birisi 3,6mx2,4m olsun diğeri ise 2,4mx1,6m olsun. Yalnız gidip de apartmanın beyaz duvarına asarsanız bu kağıtları o iş olmaz :) Yani kağıtların arkasının boş olduğundan emin olun :) Evet açtık mı projeksiyon cihazımızı. Şimdi bana söyleyin sağdaki perdedeki Messi mi daha büyük yoksa soldaki perdedeki Messi mi? :) Her ikisini de aynı boyutta görüyorsunuz değil mi? Sadece belki birinde Messi tek başına koştururken diğerinde rakip takım oyuncusunu da görüyorsunuz. Evet işte durum bu kadar basit. Sadece küçük sensörümüz bize daha küçük bir kadraj veriyor.
Aşağıdaki örnekte aynı görüntünün FF sensöre ve croplu sensörlere ne kadarının düştüğünü görüyorsunuz.(Kırmızı çerçeve Full Frame sensöre düşen görüntü)
- 3.jpg (77.84 KiB)
Soldaki fotoğraf crop gövdede 50mm ile çekilmişken sağdaki ise 1.6 katı olan yaklaşık 80mm ile çekilmiş. Gördüğünüz üzere ön plandaki objelerimiz aynı boyutta fakat arka planın yığılma oranının ve de daha yüksek mm nedeniyle bokeh miktarının farklı olduğunu görüyoruz.
- 4.jpg (169.95 KiB)
Yazının ana konusu aslında bundan ibaret ancak önceden bahsettiğim pratik sonuçlarını da kısaca anlatmak istiyorum. Fotoğraf makinelerimizin sensörlerinin çözünürlüğü yani üzerinde kaç adet piksel bulundurduğu yada bunların her birinin ne kadar büyük olduğu bizim için önemlidir. Ornito fotoğrafçılık(Kuş fotoğrafı çeken abiler var ya onlar) için genelde saniyedeki kare sayısı(FPS) yüksek olan crop fotoğraf makineleri tercih edilir. Bunun sebebi ornito fotoğrafçılarının uzaktaki nesneleri çekerken daha fazla detaya sahip olmak istemesidir. Teoride yaklaşma açısından bir fark olmasa da birbiriyle aynı yada benzer çözünürlükte olan bir crop ve bir FF makineden crop olanı dijital çözünürlük olarak daha fazla detaya yer verecektir. Yani eğer ki her ikisiyle çekilen nesneleri bilgisayarda kesip toplamda ne kadar pikselden oluştuğuna bakarsak crop gövdede çekilmiş olanın daha fazla pikselden oluştuğunu görürüz. Bu dijital anlamda daha fazla detay anlamına gelir ve örneğin düzenleme aşamasında bize esneklik sağlar ancak optik açıdan arada çözünürlük farkı yoktur. Olaya tersinden bakacak olursak FF bir gövde ile aynı dijital çözünürlüğe ulaşmak istersek ya son zamanlarda üretilen 45+ mp değerine sahip Nikon D850, Canon 5Ds ve 5DsR, Sony A7r serisi gibi makineler kullanmamız gerekir yada bize gerçek anlamda daha fazla yaklaştırma sağlayacak tele foto /zoom lensler almamız gerekecektir. Tabi ki her ikisi de diğer seçeneğe göre çok daha külfetli olur.
Evet bu kadar basit bir konuyu sanırım epeyce çetrefilli hale getirdim. O yüzden tamamını okumadıysanız darılmam :) Hala havada kalan bir şeyler olursa yada yanlış olduğunu düşündüğünüz bir şeyler, kalanını bu başlık altında tartışırız.
Herkese iyi günler dilerim, görüşmek üzere...
5D Mark III
A7IV Body 
85mm f/1.4 DG DN Lens
RSC 2 Gimbal
TRIPOD
Teşekkürler.
100-300 F/4-5.6