Değişen Fotoğraf Algısı

[ÖzgüR]

Arkadaşlar merhaba. Fotoğraf tarihinin ünlü fotoğraflarına bakarken aklıma bir soru düştü. Şu an olsa, belki de bu nedir ya diyeceğimiz birçok fotoğraf, o zaman dilimi içinde ve hatta günümüzde, neden değerliler? Savaş ve belgesel fotoğrafları için bir değer atfedilebilir diye düşünüyorum. Bir tarihi anlatıyor, o dönemin yaşantısına ayna tutuyor diyebiliriz. Lakin sokak fotoğrafları ve sanatsal gözüyle bakılan fotoğraflar için de bu bakış açısı aynı mıdır?

Mesela Andre Kertesz fotoğrafı. Kimmiş Andre Kertesz, Henri Cartier-Bresson'un hocam dediği ve o, bizden önce herşeyi zaten denemişti dediği kişi.

Andre-Kertesz-Mondrians-Glasses-and-Pipe-1926.jpg (18.03 KiB)

Fotoğrafta bir masa, iki gözlük, pipo tablası ve pipo var. Günümüzde çok rahat çekilebilecek bir fotoğraf ki çoğumuz böyle bir fotoğrafı çeksek bilgisayarda bakınca sileriz diye düşünüyorum. Peki o zaman için hangi düşünceleri temsil etmiş bu fotoğraf. Tüm nesnelerin belli bir güzelliği varmış ve modern düşünceyi temsil ediyormuş


Yine ünlü bir fotoğraf. W.Eugene Smith çekmiş. Şehir doktoru fotoğrafı. Kırsal alanda yürüyen bir doktor görüyoruz fotoğrafa bakınca.

time-100-influential-photos-w-eugene-smith-country-doctor-42.jpg (158.37 KiB)

Hikayesi nedir? Amerika Rocky dağlarında 2000 nüfusluk bir kasabanın sağlık ihtiyaçlarını karşılamaya çalışan bir doktor. O zamanın zorluklarını anlatmaya çalışan bir çalışma. Günümüzde böyle bir çalışma yapsak ve doktoru çeksek, kaç haber mecrası bizimle ilgilenir ya da çektiğimiz fotoğraf ne kadar ünlü olur ?


Bir Tina Modotti Fotoğrafına bakalım. Sırtında odun taşıyan bir kadın görüyoruz. Tina Modotti kim peki. İtalyan fotoğrafçı. ABD'ye gitmiş oradan Meksikaya gitmiş. Frida Kalho ile tanışmış. Meksika komünist partisine üye olmuş. Duvar yazılarını çekmiş. ABD'ye dönmüş ve Dorothea Lange ile tanışmış. Sonrasında İspanya iç savaşını fotoğraflamış. Robert Capa ve Ernest Hemingway ile tanışmış. Hayata bakın. Fotoğrafa bakıp altında devam edelim.

Tina-Modotti-Woman-Carrying-Load-of-Wood-1929.jpg (34.79 KiB)

Baktığımızda, karadenize gitsek bir sürü böyle fotoğraf çekeriz değil mi :) Peki fotoğrafı değerli kılan fotoğrafın kendisi mi yoksa fotoğrafçının hikayesi mi. Bence ikincisi. Bu şekilde birçok örnek var tarih içinde. Sonuç olarak;

Fotoğrafları baş tacı yapılan insanların inanılmaz hikayeleri var. Biz şu an dünya küçüldü, her yere ulaşabiliriz diyoruz ama bir semtten diğerine gitmekte zorlanıyoruz. İnsanlar ülke ülke dolaşmışlar. Robert Capa denen adam, gelmiş geçmiş en iyi savaş fotoğrafçılarından olarak görülüyor ve 40 yaşında hindiçininde mayına basıp ölüyor. Bu insanların çoğunun maddi durumları yok. Çocuk yaşta çalışmaya başlamışlar. O zamanlar dünya karışıkmış, malzeme çokmuş ya da bu işi yapabilenler sayılıymış diyebiliriz lakin böyle dersek ana fikri kaçırırız. Bu insanlar uğraşıp didinmişler, oradan oraya koşmuşlar, kendilerini sürekli geliştirmişler. Daima hayatın içinde olmuşlar. Korkusuz olmuşlar. Bir anı yakalamak için günlerce, aylarca, yıllarca uğraşmışlar belki. Şu ana bakınca fotoğraflarımızı çok daha rahat gösterip tanıtabiliyoruz ama değer olarak ne vaadediyor. Yanlış anlaşılmasın, yukarıda bahsi geçen insanlar gibi olmalıyız demiyorum tabi ki. Zaten onlar farklı oldukları için öyleler. Kaç insana nasip olur bilinmez. Demek istediğim,fotoğrafı değerli kılan şey komple bir hikayeler bütünüdür diye düşünüyorum. O zamanın hikayesi, fotoğrafçının hikayesi, çekilenin hikayesi ve benzeri bir sürü hikaye. Çok uzatmayayım daha çok şey söylenir lakin demek istediğim ya da fikirlerinizi almak istediğim şey anlaşılmıştır diye düşünüyorum.Siz ne düşünürsünüz bu konuda :)

[Semih]

Neden önemliydi soruna şöyle cevap verebilirim abi çünkü daha önce yapan/çeken kimse olmamıştı. Sanat eserlerinin bir çoğu özellikle fotoğraf(belge aracı olduğu için) dönemini yansıtır. Şu an içinde yaşadığın dönemde bu fotoğraflardan binlercesini bulabilirsin ama eski döneme gittikçe bu sayı fazlasıyla küçülür.

Hayatlarına gelirsek, evet kendileri fakirdi ama destekçileri zengindi bu insanların. Ekipman ihtiyaçlarını ve geçinecek paralarını bir şekilde alıyorlardı. Bazıları zengin kadınlarla evliydi ve hayatları boyunca çalışmadan kendilerini sanata verebildiler(ilk fotoğraf mesela). Zaten maddi sıkıntı yoksa sanat öyle gelişiyor. Ha burada demek istediğim en iyi ekipmanı alıp iyi işler yapmak demek değil. Adamların hayatta kalmak gibi bir dertleri olmadığı için bütün ilgilerini başka bir şeye verebiliyorlar.

[jantymans]

Eski fotoğrafçılık derken
Maliyeti yüksek,beklentisi az çıkan sonucun çoook ama çok değerli olduğu zamanlardı.Nasıl mektuplar vardı yazardık 3 satır da olsa yazılmayanları taşırdı. Sadece selam kelam da desek o yazılmayan satır araları bize sevgiyi ve özlemleri giderirdi.

Hiç kimsenin ön net arka flu veya şuraya odaklamış yok green yapmış yok eksik pozlamış gibi dertleri yoktu. Tek derdi.Yakala an'ı anı olsun derlerdi.

Çekilen bütün fotoğraflar kıymetliydi.Şimdiki gibi günde 300-500 fotoğraf çekilmezdi.Handikaplar çoktu ama dert edilmezdi. Neden edilsin zaten film az ve pahalı. Banyo desen ayrı bir dünya. Karta basım süreci çıkan fotoğraflar sadece 1 tane alırsın. Çünkü her kart para. İşte sonra keyif başlardı. O mektuplardaki satır araları gibi duygu doldururduk içini nasıl hasret kuşları TURNAlar gibi fotoğrafları ilmek ilmek duygu örerdik his yüklerdik. Her şeye kolay ulaşınca duyguda bitti fotoğrafta...

[ÖzgüR]

Bence daha entellektüeldi insanlar. Bunu üstten bakış anlamında söylemiyorum. Edebiyattan, tarihe, politikadan ekonomiye kadar birçok konuda bilgi sahibiydi fotoğraf çekenler diye düşünüyorum. Şimdi sonuna photography koyan, birçok şeyden bi haber bir sürü fotoğrafçı! var. Ticari olarak da böyle değildi tabi.Semihin söylediğine katılıyorum. Ya işi gazetecilik olan insanlar yapıyordu ya da maddi gücü yerinde olan insanlar. Şu an elini sallasan çarpıyor. Meşakkati de değerini artıran diğer bir etken söylediğin gibi @jantymans İbrahim abi. Şu anki teknoloji ile kıyas kabul etmez. Daha güzelmiş her anlamda. Şartlar zor da olsa 100 sene önce yaşamak isterdim. Çok berbat bir döneme denk geldik hakkaten