Öncelikle Lens ( Objektif ) nedir diye başlayalım. Lens, içinde mercekler bulunan, karşınızdaki görüntüyü, hem sizin görmenizi hem de makinenizin görmesini sağlayan silindirimsi malzemedir. Efendim bunlar bilmem kaç elemandan oluşur, aspherical camlar vardır multi coated kaplamaları filan fişkan...Bunları geçiyoruz. Gereksiz teknik ıvır zıvır bizi fotoğraftan soğutur. En başta bilmemiz gerekenleri bilelim, tekniğe boğulmak isteyen, işin mühendislik kısmını öğrenir zaten.
Öncelikle bu konuyu anlamak için diyaframın ne olduğunu bilmemiz gerekir. Diyaframı bildiğimizi varsayarak yazıyorum. Bilmeyenler için aşağıda 2 link olacaktır. Ayrıntılı biçimde anlatılmıştır. Lütfen öncelikle o yazıları okuyunuz. O yazıları okumazsanız diyaframdan bahsederken ne diyor ya bu gibi tepkiler verebilirsiniz. Sorumluluk artık sizde :)
Diyafram Nedir? --> viewtopic.php?f=96&t=116
Diyafram, Enstantane ve ISO Nedir? --> viewtopic.php?f=96&t=66
Odak Uzaklığı Nedir?
Lensleri anlamak için odak uzaklığı kavramını bilmemiz gerekir. Terim olarak karmaşık görünse de basittir aslında. Odak uzaklığı sizin gördüğünüz görüntünün ne kadar dar ya da geniş görüneceğini belirten değerdir. Milimetre olarak ifade edilir. Bu ne demektir. Lensin odak uzaklığı ne kadar küçük değerde ise o kadar geniş bir görüntü alanını içine alır. Lensin odak uzaklığı ne kadar büyük değerde ise o kadar dar bir görüntü alanını içine alır. Altta bir görsel ve bir tablo olacaktır. Anlamanızı kolaylaştıracaktır. İnsan gözünün görüş açısı yaklaşık 48mm’dir. Bu değer anlamanıza yardımcı olacaktır. 48mm açıdan daha küçük bir değerde görebilseydik, çok daha geniş bir alanı görebilirdik. 48mm'den daha yüksek bir açıda görebilseydik, çok daha dar bir alana hakim olabilirdik. Mantık bu :)
- Focal-Length-2.jpg (65.46 KiB)
- tablo.jpg (107.15 KiB)
Gördüğünüz gibi Milimetre küçüldükçe daha geniş alanı görüyoruz, büyüdükçe daha dar bir alanı görüyoruz. Odak uzaklığı budur :)
Peki hangi odak uzaklığı ile ne tür çekimler yapabiliriz. İşte bizim fotoğraf çekim alanımızı etkileyecek ana unsur budur. 2. tablo da bu konuda bize fikir vermektedir. Her birine ayrıntılı olarak bakacağız. Lenslerin ne kadarlık bir görüntü alanını gösterdiğini iyice öğrenirsek, işimize yarayacak lensi daha rahatlıkla alabiliriz. Şimdi teker teker bakalım :) En genişten en dar olanına gideceğiz. Örneklerle beraber inceleyeceğiz.
BALIK GÖZÜ LENSLER
Çok geniş açılı lenslerdir. Genelde 8mm ile 15mm arasında olurlar. Balığın gözüne benzedikleri için bu ismi almışlardır. Astronomide kullanılmak amacı ile üretilmişlerdir lakin daha sonradan fotoğrafçıların vazgeçilmezi olmuşlardır. İç mekân çekimlerinden manzara çekimlerine, düğün çekimlerinden eğlenceli portrelere kadar birçok alanda kullanılır. Aşırı geniş açısı nedeniyle çok fazla bükülme yapar. Örneklerde bükülmeden kastı göreceksiniz. İki çeşidi vardır. Normal balık gözü ve dairesel balık gözü. Normal balık gözü sensörün tamamını kaplayan bir görüntü verir. Dairesel balıkgözü ise 180 derecelik bir açıda, yuvarlak görüntü verir.
Dairesel Balıkgözü
- 4835d.jpg (22.03 KiB)
Dairesel Balıkgözü
- 4835e.jpg (15.31 KiB)
Normal Balıkgözü örneği
- bg.jpg (89.66 KiB)
Çok geniş açılarla ilgili unutulmaması gereken şey, fotoğrafta bozulma yarattığıdır. O yüzden 35mm'nin altında portre çekilmez derler çünkü yüzde belirgin bozulmalar baş gösterir. Portre için 50mmlik açılardan başlamak daha doğru olacaktır.
GENİŞ VE ULTRA GENİŞ AÇI
Genelde 16mm ile 35mm arasındaki açılar bu sınıfa girer. Aslında bu tabirlere çok takılmamak gerekir. Her yer bu açıları farklı verir. Önemli olan başta da yazdığımız gibi, bizim görüş açımızın altındaki açıların gitgide genişlediğini bilmektir. İnternette epey örnek vardır zaten hangi açının ne kadarlık alanı kapladığına dair. Yazının sonuna da bir açı simülatörü linki ekleyeceğim. Gelelim bu sınıftaki lenslere; Bu lensler balıkgözü lenslerden daha dar bir açı sunarlar lakin yine de epey şey alırlar içlerine. Bozulma yine vardır lakin balıkgözü kadar değildir. Photoshop’ta düzeltilebilir miktarda bozulmalar olur. Bu bozulmalar lensin kalitesine göre de değişebilir. Bazı lensler çok az bozulma yaparken bazıları daha fazla yaparlar. Bozulma dediğim şeyin fotoğraftaki karşılığı DISTORTION’dır ama çok da lazım değildir. Bunların içe doğru bükülenleri, dışa doğru bükülenleri vardır. Yani birçok teknik terim yine. En doğrusu, almayı düşündüğünüz lense ait fotoğraflara bakmak ve incelemelerini okumak, izlemektir.
Lenslerin içe ve dışa bükülmüş görüntü vermeleri
- lens-distortion-graphic.jpg (51.36 KiB)
- 18mm-Barrel-Distortion.jpg (105.58 KiB)
Fotoğrafta bu şekilde etkileri olur. Aşırı geniş bir açıda çektiğiniz düz duvar bombeli şekilde görünebilir. Balıkgözü örneğinde binaların bükülmesine dikkat etmişsinizdir. Olay budur :)
24mm ile çekilmiş bir fotoğraf. Kırmızı alanın içi aşağı yukarı bizim görüş açımız olan 48mmdir diyelim.24mm'nin bizim görüşümüzden daha geniş bir alanı gördüğüne dikkat etmişsinizdir. Geniş açılı lens bunu yapar işte.
- orn.jpg (273.19 KiB)
Bu tip lenslerde net alanımız çok fazladır. Yaklaşık 3 metreden sonrası tamamen nettir. Bu yüzden manzara fotoğrafçılığında, mimari fotoğrafçılıkta, iç mekan çekimlerinde sıklıkla kullanılır. Burada ne demek istiyoruz. Alan derinliği nedir sığ alan net alan ne demektir yazılarımızda anlattığımız şeyler. Yine linki aşağıdadır :)
Diyafram Nedir? --> viewtopic.php?f=96&t=116
Diyafram, Enstantane ve ISO Nedir? --> viewtopic.php?f=96&t=66
Geniş açıların en sevmediğim özelliğini de anlatarak bu başlığı bitireyim. Geniş açılar çekeceğiniz konuyu sizden uzaklaştırır :) Ne demektir bu. Örnek verirsek, çok güzel ayçiçeği tarlaları gördünüz. Size göre 100 metre ötede. Taktınız 16mmlik lensinizi. Tüm tarlayı alacaksınız böyle sarı sarı. Vizörden bir baktınız tarla teeeee nerde :) Sizin 100 metre ötede sandığınız tarla birden uzaklara kaçmış :) İşte geniş açının böyle bir özelliği vardır. Ne kadar genişse açınız, çekeceğiniz konuya o kadar yakın olmalısınız. Bunu manzara fotoğrafları için söylüyorum. Yedigöller’e gittiniz mesela. Ufak göletleri çekeceksiniz. Bunu 50 metre uzaktan yapamazsınız çünkü ufacık görünür. Mümkün olduğunca yakınından çekmeniz gerekir. İşte ben bunu hiç sevmem. O yüzden en iyi manzara lensi 70-200dür derim ki sebebini ilerde göreceğiz :)
NORMAL (STANDART) AÇI
35mm ile 70mm arası lenslerdir. Aslında 135mmye kadar gider kanımca. Amaçlarına yönelik sınıflarsak bu lenslere portre lensleri denir. İşte boşanma sebebi olan lensler bu aralıktaki lenslerin açık diyaframlı olanlarıdır :) Örnek verirsek. 35mm F/1.4, 50mm F/1.4 ya da F/1.2, 85mm F/1.4 ya da F/1.2 gibi. Neden öyledir. Çünkü bunlar çok fena pahalıdırlar :) Genelde portre çekimi ile uğraşanlar, moda fotoğrafçıları ve düğün fotoğrafçıları kullanır. Arka alanı uçurduk gençler diyen tipler genelde bu lensleri kullanır. f değerlerinden kastettiğimi anlamayanlar diyafram konusunu okuyabilirse iyi olur. O konu okunacak!!! :) Diyafram değerimiz ne kadar açıksa ya da küçükse, konumuzu arka plandan o derece ayırabiliriz. İşte bu yüzden insan fotoğrafına ilgi duyanlar bu lensleri tercih eder. Bu lenslerin F/3.5 olanı da vardır elbet. Onlar daha uygun fiyatlıdır ama pek tercih edilmez. Bir diğer tercih sebebi de, açık diyaframları nedeniyle, az ışıklı ortamlarda bize avantaj sağlamalarıdır. Çünkü makineye daha çok ışık girmesini sağlarlar. Bunların sorunu yok mudur, vardır elbet. En büyük sorun VİNYET adını verdiğimiz, köşelerin daha karanlık olması sorunudur. Genelde en açık diyaframlarında biraz yumuşak görüntü verirler. Gerçi son lensler gerçekten bu konuda da iyi. Köşelere gittikçe detaylar daha da seçilmez olur. F/2 ve F/2.8 gibi diyafram değerlerinde tamamen toparlarlar ve en üst keskinliklerine yaklaşırlar.
- lens-correction_vignet1.jpg (11.91 KiB)
35mm tak gez lensi olarak adlandırılır. Manzara da portre de çekebilirsiniz. Gördüğünüz herşeyi bir nebze de olsa çekebilirsiniz. O yüzden epey tercih edilir. 50mm görüş açımıza çok yakın olduğu için portre çekimlerinde en sık kullanılan lenstir. 85mm ve 135mm ise arka alanı daha da sığ yapmak isteyen fotoğrafçıların tercihidir. Arka alan diye bir şeyden bahsedilemez pek. Çöplükte çekseniz anlaşılmaz :) Aşağıda örnekleri paylaşıyorum.
- portrait4.jpg (90.5 KiB)
Fujinon 35mm F/1.4 ile çekilmiş bir fotoğraf.
- portrait.jpg (93.56 KiB)
Canon 135mm F/2 ile çekilmiş bir fotoğraf.
- portrait9.jpg (106.73 KiB)
Canon 50mm F/1.2 ile çekilmiş bir fotoğraf
Gördüğünüz gibi 35mm F/1.4 hariç diğerlerinde arka plan yok denecek kadar hiç :) 35mm F/1.4 ile çekilen fotoğraf APSC sensörlü bir makine ile çekildiğinden ve mesafe daha uzak olduğundan, arkaplan biraz daha belirgin. Sensör boyutları ve konuya olan mesafenin nelere sebep olduğunu ayrı yazılarda anlatacağız. Kısaca şunu belirteyim. Açınız ne kadar geniş olursa arka alanı sığlaştırma gücünüz o kadar azalır.
TELEFOTO LENSLER
70mm ile 300mm arası lenslerdir. yukarıda belirttiğim gibi kimi farklı verir bu değerleri. Çok da önemli değil. Aşağı yukarı odak uzaklıkları hakkında bir fikrimiz oldu değil mi. Olmadı mı :) Bu aralıktaki açılar uzak diyarları önümüze getirir. Teee neredeki dağı çekebiliriz mesela ya da 100 metre ilerdeki bir kuşu kadraja alabiliriz. Kısacası uzakları yakın eder bunlar. 70mm daha az etkiliyken 300mm daha uzakları gösterir. Ne demiştik, milimetre değeri artarsa görüş alanımız daralır, daha uzaklar yakınlara gelir. Bu lenslerin kullanım alanları nerelerdir peki. Yine moda ve düğün fotoğrafçılarıdır diyebiliriz. Benim gibi bunlarla manzara çekmeyi sevenler de vardır. Neden bunlarla manzara çekmek güzeldir. Çünkü PERSPEKTİF etkisi denen bir terim vardır. Nedir bu hemen bakalım.
PERSPEKTİF ETKİSİ : Odak uzaklığımız arttıkça çektiğimiz konunun arka tarafında kalan alan yığılma ve üst üste binme etkisi gösteri. Konumuz ile arka alan arasındaki mesafe azalmış görününür. İşte bu yığılma ve yakınlaşmaya perspektif etkisi denir. Bu etki yüzünden, yüksek odak uzaklığına sahip lensler tercih edilir. Özellikle portre ve düğün fotoğrafçılığında. Ben ise manzara fotoğrafçılığında bu etki yüzünden kullanırım. Aşağıda örnekler bulacaksınız.
- Perspective.jpg (88.03 KiB)
14mmdeki arka alanla 300mmdeki arka alana dikkat edelim. 14mm ile çekilmiş fotoğrafta neredeyse her yer net iken 300mm ile çekilmiş fotoğrafta arka alan sığ ve bize yaklaşmış gibi. Bir yığılma olmuş. İşte bu perspektif etkisidir.
- 3767022167_dc0cf3ee4f.jpg (53.57 KiB)
Bu fotoğrafta da, değişik odak uzaklıklarının etkileri görünmektedir. 16mmdeki binaların konumu ile 200mmdeki binaların konumuna dikkat ediniz. 200mmde binalar sanki modelin hemen arkasında gibi değil mi :)
- 11.jpg (37.4 KiB)
Bu da benim çektiğim bir fotoğraf. Anne ve oğul olduğunu tahmin ettiğimiz kişiler denize doğru yürüyorlar değil mi. Dramatik bir sahne. Sanki denize atacaklarmış kendilerini hissi var. Lakin öyle değil. Deniz ile aralarında epey mesafe var fakat 200mm ile çekildiği için fotoğraf, deniz sanki çok yakınmış hissiyatı vermiş. Perspektif etkisine bir örnek daha.
Bu lenslerin olumsuz özellikleri nedir peki. Eğer ki F/2.8 gibi açık diyaframlı iseler epey ağır olurlar. Yaklaşık 1.5 kilo civarındadırlar. Taşımak eziyettir. Genelde daha ufaltılmış F/4 modelleri üretilir ve daha kullanılabilir düzeydedirler. Buraya lenslerin fotoğraflarını koymuyoruz her yeri fotoğrafa boğmamak için. İnternette zaten doludur :)
SÜPER TELEFOTO LENSLER
Bu arkadaşlar 300mm ile gittiği yere kadardır :) Genelde vahşi doğa fotoğrafçıları ve spor fotoğrafçıları kullanırlar. Çok ağırlardır ve iyileri çok pahalıdır. Ev parasıdır nerdeyse öyle pahalıdır :) Maçları izleyenler kenardaki foto muhabirlerinde görmüşlerdir. Böyle Beyaz beyaz olur. Büyük beyaz deriz biz :) Günlük kullanımı pek mümkün değildir. Hatta bende 2 kiloya yakın manuel olanlardan bir adet vardır ki forum arkadaşlarım fevkalade dalga geçerler :) Bu lensler genel olarak keskindirler. O kadar para olmasının bir nedeni vardır değil mi. Aynı zamanda astro fotoğrafçılıkta da kullanılırlar. Ay fotoğrafı güzel çekilir bunlarla.
- 7.jpg (46.36 KiB)
EXIF-Data
show/hide
Original image recording time:
2018:12:16 15:04:53
Image taken on:
Pzr Ara 16, 2018 12:04 pm
Focus length:
0 mm
Shutter speed:
1/1000 Sec
F-number:
f/0
ISO speed rating:
1000
Whitebalance:
Auto
Flash:
On, Flash did not fire
Camera-manufacturer:
OLYMPUS CORPORATION
Camera-model:
E-M1MarkII
Exposure program:
Aperture priority
Exposure bias:
3/10 EV
Metering mode:
Pattern
MAKRO LENSLER
Bu lensler genel olarak 1e1 oranda büyütme sağlayan lenslerdir. Ufak böcekleri, arıları, çiçekleri çektiğimiz lensler bunlardır. Netleme mesafeleri çok yakındır. Yani böcüğün epey yakınına girebilirsiniz. Teknik kısmı ayrı bir dünyadır. Sadece kelebek, arı, çiçek vb. şeyleri çekmekten hoşlanıyorsanız adresiniz bu lenslerdir. Bu lenslerin de iyileri epey pahalıdır. Makro fotoğrafçılık ayrı bir yazının tamamını kaplayacak bir konudur. O yüzden şimdilik bu kadarla yetinelim.
HANGİ LENSİ ALMALIYIM
Odak uzaklıklarına, lenslere, verdiği etkilere baktık. Peki hangi lensi almalıyız. Yukarıdaki bilgiler ışığında, ne çekmekten hoşlanıyorsanız o yönde ilerlemenizde fayda vardır. Günlük genel kullanım için 35mm ve 50mm ideal açılardır. Lakin siz hem manzara çekeyim hem uzakları yakın edeyim diyorsanız, zoom lens denen değişken odak mesafeli lenslere yönelmelisiniz. 18-105mm gibi 28-300mm gibi lensler vardır. 28den başlar 300mm'ye kadar her aralıkta fotoğraf çekebilirsiniz. Lakin bu lenslerin dezavantajı, diyaframlarının çok açık olmamasıdır. Çok fazla ışık almazlar ve gece çekimlerinde sizi zorlayabilirler. Fotoğrafçılıktan ticari olarak gelir sağlamıyorsanız ilk etapta çok pahalı lenslere yönelmemekte fayda vardır. Orta halli lenslerle başlayıp, tecrübe kazandıkça ve imkânınız oldukça daha iyilerini alırsınız. Bu tutkunun ucu bucağı, sonu yoktur. Sürekli para harcayacaksınız bunu bilin :) Portre çekmekten hoşlanıyorsanız 50mm F/1.8 gibi ucuz seçenekleri değerlendirebilirsiniz. Yine geniş açıda da gayet makul lensler vardır. Şunu unutmayın ki önemli olan öncelikle gözünüzü eğitmeniz ve kompozisyon bilginizi ilerletmenizdir. Lens fotoğraf çekmez, siz çekersiniz. Kendini geliştirmiş bir göz kötü denen lensle harikalar yaratabilir. En kötü lensle bile görüntü alırsınız bunu unutmayın. Son olarak odak uzaklıklarını anlatan bir simülatör linkini aşağıya bırakıyorum :)
https://dofsimulator.net/en/
EPM2
100-300 F/4-5.6
A7IV Body 
85mm f/1.4 DG DN Lens
V1 FLAŞ
RSC 2 Gimbal
TRIPOD
ellerine sağlık. Makalelerin ile ezdin geçtin. Sana yetişmek için 10 fırın ekmek yemem gerekecek.
Z 6II
100-400mm F/4.5-6.3
_giottos B)