Çektiğiniz fotoğrafta aydınlık ve karanlık alanlar çok belirginse, fotoğraf makineniz hem karanlık alanları hem de aydınlık alanları aynı anda pozlayamayacaktır. Ya, karanlık olan alanları aydınlatmaya çalışacak, ya da aydınlık olan alanları karartma eğilimine girecektir. Bunu yapmasının nedeni de, fotoğrafın genelinde, kendince doğru olduğunu düşündüğü ışık ortalamasını sağlamaktır.
Ne var ki, karanlık alanları aydınlatırken, o aydınlatmaya zaten aydınlık olan alanlar da maruz kalacaktır ve bu da aydınlık alanların iyice “patlamasına” sebep olacaktır. Makinenizin, bir fotoğraftaki aydınlık yüzey ile karanlık yüzey arasındaki ışık farkını algılayabilme ve işleyebilme yetisi, o makinenin “dinamik aralık” başarısını gösterir. Gölgeyi bozmadan aydınlığı veya aydınlığı bozmadan gölgeyi size gösterebiliyorsa, o makinenin dinamik aralığı iyidir diyebiliriz.
Basamaklama yani “Bracketing” ile çekim yaptığınızda, farklı pozlama değerleri ile çekim yaparsınız. Böylece elinizde aynı karenin bir adet doğru pozlanmış hali, bir adet daha aydınlık hali, bir adet de daha karanlık hali olur. Buna 3 basamaklı bracketing denilir çünkü toplamda 3 farklı fotoğraf çekmektesinizdir. Makineden makineye değişmekle birlikte, bu sayı 5, 7 veya 9 da olabilir. Basamaklanarak çekilen bu fotoğraflar da daha sonradan Yüksek Dinamik Aralık anlamına gelen High Dynamic Range yani HDR fotoğrafları oluşturulmada kullanılır.
Bir fotoğrafın 3 basamaklı bracketing ile çekilmesine örnek verelim;
- 1.jpg (43.89 KiB)
Fotoğrafın pozlamanması ile ilgili bracketing haricinde, net alan ile ilgili de bracketing mevcuttur. Buna “Focus Bracketing” veya "Focus Stacking" denir. Bu teknik sayesinde net alan derinliğinizi arttırırsınız ancak bu konuya yazımızın ilerleyen bölümlerinde değineceğiz.
Şimdilik, pozlama ile ilgili olan bracketing konumuza geri dönelim.
NEDEN POZLAMA BASAMAKLAMASINA İHTİYAÇ DUYARIZ
Öncelikle, bir manzara fotoğrafı çekerken çok işimize yarar. Bu çekim tekniğini bilmeyen bir fotoğrafçı, önündeki muazzam manzarayı fotoğraflamak isteyecek ancak çekim sonrasında, gökyüzünün çok aydınlık ve ön planın çok karanlık olduğunu gördüğünde hüsrana uğrayacaktır.
Modern fotoğraf makineleri, doğru pozlamayı size sunabilmek için yeterince gelişmişlerdir ancak hiçbir zaman, gözümüzün sahip olduğu başarıyı gösteremeyeceklerdir. Fotoğraf makinenizin doğru pozlama değeri olarak Kabul ettiği şey her zaman doğru olmayabilir.
Yüksek kontrast’a sahip bir manzaraya baktığımızda, yani aydınlık alanların baya bir aydınlık, karanlık alanların ise baya karanlık olduğu, gözlerimiz hemen adapte olurlar. Manzaranın karanlık noktasına baktığımız milisaniyede göz bebeğini açar, içeri daha fazla ışık girmesine izin verir ve beynimizin karanlık olan noktayı daha aydınlık olarak tanımlamasına vesile olurlar. Hemen akabinde, baktığımız yönü değiştirip bu sefer gözlerimizi gökyüzüne çevirdiğimizde de, aşırı aydınlığın önüne geçebilmek için göz bebeğimizi küçültür ve ışığı ayarlayarak yine beynimize yardımcı olurlar.
Ne yazık ki fotoğraf makineleri bu şekilde çalışamamaktadır. Gözlerinizle, farklı göz bebeği büyüklükleri, yani diyafram büyüklükleri ile geçiş yapabildiğiniz manzarayı çekebilmeleri için tek bir ayarı kullanabilirler.
İşte “Bracketing”, elimizi kolumuzu bağlayan bu özelliğin üstesinden gelmek için birebirdir. Size, aynı manzarayı, aynı gözünüzün becerimi gibi, farklı pozlama ayarları ile çekmenize olanak verir ve siz daha sonradan bu fotoğrafları birleştirdiğinizde, gözünüzün gördüğü manzara, hatta bazen çok daha güzelini elde edersiniz.
Tekniği uyguladığınız zaman, yukarıda gösterdiğim örnekteki fotoğraf, aşağıdaki gibi çıkacaktır.
- 2.jpg (56.92 KiB)
Şu bir gerçektir ki, insanlar HDR kelimesini duyduklarında irite olurlar çünkü bu teknik aşırıya kaçarak kullanılan bir teknik haline gelmiştir. Amacı dinamik aralık başarısını arttırmakken, apayrı bir görüntüyü elde etmek için kullanılmaya başlanmıştır.
Aşırıya kaçılarak yapılan HDR çekime örnek aşağıdaki gibidir…Gerçekten de irite olmamak elde değildir.
- 3.jpg (43.89 KiB)
Doğru yapılan HDR çekim, yukarıdaki fotoğrafın aksine, çok daha doğal ve göze hoş gözükür.
HDR FOTOĞRAF İÇİN NASIL BRACKETING YAPILIR?
Başlamadan önce şunu bilmelisiniz ki, iyi bir bracketing için “Tripod” olmazsa olmazınızdır. Aslında makinenizi sabitleyebileceğiniz, üzerine koyabileceğiniz herhangi bir yüzey de olabilir ancak tripod, çekim esnasında makinenizin hareket etmesine engel olacaktır, ki bu, fotoğrafları birleştirme aşaması için çok çok önemli bir konudur.
Asil planımız;
1. Makinemizi bir Tripod’a Bağlamak.
2. Makinemizin üzerinden Bracketing moduna girmek. (Nasıl yapıldığını öğrenmek için lütfen kullanma kılavuzuna göz atın)
3. Uygun sayıda bracketing basamağı seçin. (3, 5, 7 veya 9)
4. Makinenizi, zamanlayıcıya ayarlayın. (2sn’lik zamanlayıcı yeterli olacaktır)
5. Her fotoğraf için deklanşör’e basın. Her basışınızda farklı bir pozlama ile fotoğrafınızı çekersiniz.
Eğer rüzgarlı bir havada bracketing yapmaya çalışıyorsanız ve etrafta dalları oynayan ağaçlar, bitkiler vs. varsa, 3 fotoğrafın birbirinden ayrı gözükmemesi için, hızlı bir enstantane kullanmanız gerekir. Hızlı enstantane için de ISO’yu yükseltmeniz gerekebilir.
Bu noktada, tekli çekim yerine, çoklu çekim moduna geçmenizde fayda vardır. Deklanşöre basılı tuttuğunuz anda, makineniz çok kısa bir sürede 3-5 fotoğraf farklı pozlama ayarları ile çekecek ve her fotoğraftaki dalların, bitkilerin vs. aynı kalmasını sağlayacaktır. Çok hızlı bir enstantaneye rağmen, hala çok bulanık dal fotoğrafları elde ediyorsanız, ruzgar çok fazla demektir ve muhtemelen orada olmanız risklidir emo21
EV POZLAMA AYARLARI
Bu tekniği kullanırken, asıl soru, kaç farklı poz çekeceğiniz ve bu pozların arasındaki pozlama değeri yani EV (Exposure Value) farkı ne olacak? Gelin bakalım.
EV pozlama telafisini belirleyen bir değerdir ve bracketing için kullanılan bir terimdir. Bu bağlamda EV0 (evo diye değil “E.V. Sıfır” olarak okunur), makinenizin varsayılan pozlama değeridir. Eğer 1 stop kadar daha karanlık bir fotoğraf elde etmesini isterseniz, makinenize gireceğiniz EV değeri -1 olmalıdır. Buna da EV-1 denir.
Yukarıda “stop” kelimesini kullandık. Hemen stop’un ne olduğunu hatırlayalım. Yaptığınız ayarlara göre çekeceği pozlamaya bir stop eklemek, aslında makinenize, “algılanacak olan ışığın iki katını algıla” demektir. Bir stop düşerseniz de, “algılayacağın ışığın sadece yarısını algıla” demiş oluyorsunuz. Yani EV-1 var olan ışığın yarısını, EV+1 ise var olan ılığın iki katını temsil ediyor.
Yukarıda da söyledik ya, modern makinelerin dinamik aralıkları gayet başarılı diye. İste bunun için, bracketing sırasında 1 stop’luk EV değeri seçmek pek mantıklı değil zira oradaki dinamik aralık farkını zaten makineniz yakalayabiliyor.
Bu sebeple, aşağıdaki değerleri göz önünde bulundurarak bir seçim yapmak daha mantıklı olacaktır.
1. EV0, EV-2 – çoğu çekim için
2. EV0, EV+2, EV-2 – kontrastın çok olduğu bina içi, emlak çekimleri vs. için
3. EV0, EV+2, EV-2, EV+4, EV-4 – Çok nadiren oluşan, inanılmaz kontrastlı çekimler için kullanılır. Örneğin arkada güneş, ön tarafta ise koyu bir kayalığın olduğu kadrajlardaki gibi.
BRACKETING YAPILAN FOTOĞRAFLARI HDR İÇİN BİRLEŞTİRMEK
Dışarıda bu görevi yerine getirebilecek çok program mevcut. Ancak en bilinenleri Lightroom, Photoshop, ACR, Photomatix, Aurora HDR ve Enfuse’dur. Lightroom ve Photoshop ile bu fotoğrafların nasıl birleştireceğinize gelecek olursak, hemen kısaca anlatalım.
Ama önce size bir örnek daha göstereyim;
EV0 ile çektiğiniz fotoğraf;
- 4.jpg (37.47 KiB)
EV-1 ile çektiğiniz fotoğraf;
- 5.jpg (32.02 KiB)
EV+1 ile çektiğiniz fotoğraf;
- 6.jpg (37.5 KiB)
Ve hepsinin birleştirilmiş hali;
- 7.jpg (39.56 KiB)
FOTOĞRAFLARI LIGHTROOM İLE BİRLEŞTİRMEK
Yapacağınız tek şey, fotoğrafları Lightroom’a yüklemek. Daha sonradan bu fotoğrafların hepsini seçip sağ tuş yapmak ve “Merge to HDR” seçeneğini kullanmak. İşte bu kadar basit!
Eğer yukarıda verdiğimiz örnekteki gibi, oynayan dallar, bitkiler vs. varsa o zaman birleştirme pek hoşunuza giden bir sonuç vermeyebilir. Böyle bir durumda de-ghosting seçeneğini “düşük/low” veya “medium/orta” ayarıyla kullanmak sorununuzu ortadan kaldıracaktır.
Kontrol etmek için, hareketin olduğu kısma yakınlaşarak, hala bulanıklık belirtileri olup olmadığını kontrol etmeniz iyi olacaktır.
FOTOĞRAFLARI PHOTOSHOP İLE BİRLEŞTİRMEK
Photoshop’u kullanarak fotoğraflarınızı birleştirmek için;
1. Her fotoğrafınızı ayrı bir layer olarak açın.
2. Bütün layerları seçin
3. Yukarıdan EDIT kısmına girin ve buradan Auto-Align Images seçeneğini seçin. Bu, çekim sırasında makineniz milimetrik olarak dahi oynadıysa, tüm fotoğraflarınızın hizaya sokulmasını sağlar.
4. Yine yukarıdan EDIT kısmına girerek Auto-Blend Images’i seçin
5. Sonra da Stack Images’i seçin.
Pozlamayla ilgili Bracketing’i anlattığımıza göre, yukarıda da söz verdiğimiz gibi, Focus Bracketing konusuna geçebiliriz.
FOCUS BRACKETING / FOCUS STACKING
Bu bracketing tekniği (Diğer adıyla Focus Stacking), netleme noktasını değiştirerek yaptığımız çekim için geçerlidir. “Ne gibi durumlarda ihtiyaç duyarız?” diye soracak olursanız, uzakta bir dağ, yakında ise bir çiçek var ve siz hem dağın hem de çiçeğin net olmasını istiyorsunuz.
“Çok şey istiyorsunuz!!” diye çıkışanları kovabilirsiniz, çözümü kapınızda! emo18
Netleme noktalarını değiştirerek gerçekleştireceğiniz bu Focus Bracketing tekniği için;
1. Makinenizi bir tripod ile kullanın
2. Manuel netlemeyi seçin
3. Öncelikle size en yakın olan objeye netleme yapın ve çekim esnasındaki hareketi en aza indirgemek için yine zamanlayıcıyı kullanarak fotoğrafınızı çekin
4. Şimdi biraz daha uzağınızı netleyecek şekilde netleme ayarınızı yapın ve aynı şekilde fotoğrafınızı çekin
5. Bu işlemleri, en yakınınızdaki objeden, en uzağınızdaki obje dahil olana kadar tekrarlayın.
Burada diyafram ayarınız çok önemli. Kısık diyaframda çekebilecek bir ışığa sahipseniz zaten net alan derinliğiniz geniş olduğundan, en yakınınızdaki obje ile sonsuzluğa netlediğiniz en uzağınızdaki obje ve arasında kalan tüm alanı fotoğraflayabilmek için 3-4 çekim yeterli olacaktır. Ancak ışık koşullarından kaynaklı olan, daha açık bir diyafram kullanmanız gerekiyorsa, net alan derinliğiniz çok sığ olacağından, aynı alanı belki de 10-15 fotoğraf ile çekebilir hale geleceksinizdir.
Bu fotoğrafları Photoshop ile birleştirmek, yukarıdaki adımlarla aynıdır.
Umarım bu bilgiler bir gün işinize yarar. Konuyu kapamadan önce, focus bracketing sayesinde çekebileceğiniz bir fotoğraf örneği de vereyim de öyle gideyim emo21
- 8.jpg (45.24 KiB)
A7IV Body 
85mm f/1.4 DG DN Lens
V1 FLAŞ
RSC 2 Gimbal
TRIPOD
artık nasıl titrettiysem makineyi emo82
Z 6II
100-400mm F/4.5-6.3
EPM2
100-300 F/4-5.6
_giottos B)